محدودیت های معقول چه محدودیت هایی هستند

سوال:

در کلیپ گفتگوی شما در برنامه روزخوش به ایجاد محدودیت های معقول برای نوجوان اشاره فرمودید، لطفا اگر ممکنه در این مورد توضیح دهید محدودیت های معقول چه محدودیت هایی هستند؟

 

پاسخ:

نمی‌دونم حالا،‌ تو اون برنامه در موردش احتمالا مثال نزدم که اینجا پرسیدن ولی میتونم دقیق اینجا خدمتتون توضیح بدم.

اولا که در نظر بگیرید یکی از نیازهای بسیار بسیار مهم ما آدم‌ها نیاز به محدودیته که معمولا داره نادیده گرفته میشه به خاطر اینکه یکم عجیبه دیگه، مثلا من محدودیت ایجاد کنم؟ جواب میده؟ پرخاشگری می‌کنه داد و بیداد می‌کنه ولی خدمتتون بگم که بر اساس نظریه‌ی آقای جفری یانگ که روی طرحواره درمانی کار کردن محدودیت‌های معقول یکی از نیازهای بنیادی ما آدم‌ها هست مثل نیاز به امنیت، مثل نیاز به احساس ارزشمندی، نیاز به توجه.

 

اینکه چه محدودیت‌هایی ایجاد کنیم خب برمی‌گرده به شرایط خانواده‌ی شما، محیطی که دارید زندگی می‌کنید، ارزش‌هایی که خودتون دارید ولی به طور کل من یک لیستی رو اینجا خدمتتون میگم.

 

یکی از محدودیت‌ها می‌تونه زمان بیرون رفتن نوجوان باشه‌ یعنی هر ساعتی نمی‌تونی بیرون بری، هر ساعتی هم نمیتونی برگردی. اینی که میگم یاد دوره‌ی نوجوونی خودم میافتم. من باید هفت بعدازظهر بیرون می‌رفتم، حالا همه‌ی بچه‌ها داشتن مثلا فوتبال بازی می‌کردند از ساعت چهار و پنج من باید هفت بیرون می‌رفتم نهم باید میومدم خونه. یه چالش بسیار بزرگ بود برای من تو اون سن. نتونستم با این موضوع کنار بیام که آقا این محدودیت‌ها مثلا چه کمکی میکنه؟ چرا من باید محدود باشم؟ همه بچه‌ها دارن مثلا ساعت چهار پنج میان بازی می‌کنن اون ورم مثلا تا ده، ده و نیم شب میشینن حرف می‌زنن اما من این محدودیت رو داشتم و احتمالا اثر خودش رو حالا توی زندگی به یه شکل‌هایی گذاشته.

 

محدودیت دیگه‌ای که بتونیم بذاریم برای پول تو جیبی نوجوانه. به هر ترتیب از یه سنی دیگه برای اینکه بتونه با مفهوم پول، با مدیریت پول، با پس‌انداز آشنا بشه و اصلا بتونه نیاز به استقلال خودش رو از این طریق تامین کنه، ما براش محدودیت مالی در نظر می‌گیریم. حالا ابتدایی که دارید این کار رو انجام می‌دید، بهتر اینه که من هفتگی به نوعی بهش پول بدم یا حتی اگه سنش پایین‌تر هست، هنوز نمی‌تونه پول رو درست مدیریت کنه، پول میدم بلافاصله میره مثلا چندتا خوراکی گرون قیمت میخره، خب می‌تونم مثلا هفته رو به دو قسمت تقسیم کنم، بگم شنبه تا دوشنبه انقدر پول میدم، سه شنبه دوباره یه پول جدید می‌گیری. حالا به مرورم که سن نوجوانی میاد بالا و مهارتش در مدیریت پول میاد بالا این زمان رو افزایش بدید به دو هفته یا به یک ماه.

 

محدودیت دیگه می‌تونه در نوع غذایی که درست می‌کنید باشه. من لوبیاپلو دوست ندارم، من عدس پلو دوست ندارم، بابا این چیه؟  اصلا نمی‌خورم اینارو. نمی تونی! هر غذایی که ما داریم درست می‌کنیم لازمه که با ما همراه باشی.  در هفته می‌تونی یک دفعه یا مثلا هر دو هفته یک دفعه، حالا  بنا به صلاح دید خودتون و ارزش‌های خودتون می‌تونی از بیرون غذا سفارش بدی.

 

محدودیت دیگه‌ای که بتونید بذارید مثلا در مورد خرید لوازم آرایش هست. یه سری از دخترهای ما که دارن آرایش می‌کنن و از نظر شما هم موردی نداره، در سطح خانواده‌تون پذیرفتنی هست، هر آرایشی نمی‌تونن بکنن. هر برندی رو الان نمی‌تونی تهیه کنی یا نمی‌تونی مثلا تمام لوازمی که داری رو از یه برند گرون‌قیمت تهیه کنی یا الان نمی‌تونی همه نوع وسیله‌ای که میخوای داشته باشی. می‌تونید برای این موضوع، هم به لحاظ تعداد وسیله‌ها، هم به لحاظ قیمتی و برندی به نوعی محدودیت بذارید.

 

محدودیت دیگه می‌تونه در مورد لباس‌هایی که نوجوونا می‌خرن باشه. چه دختر چه پسر توی دوره‌ی نوجوونی لباس براشون جذابیت داره اما هر لباسی رو تو نمی‌تونی بگیری و هر تعدادی هم که بخوای نمی‌تونی لباس بگیری. مثلا هر هفته من برم فرض کن یه جوراب بگیرم، یه شال بگیرم، یه روسروی بگیرم، یه تیشرت بگیرم. اینم با توجه به ارزش‌های خانواده، بودجه‌ای که دارید در نظر می‌گیرید می‌تونید به عنوان یک موضوع محدودیت قرار بدید.

 

در مورد بیرون رفتن مثلا کسایی که دارن تهران زندگی می‌کنن برن جاده چالوس یعنی یک منطقه‌ی دور و جایی که مثلا رانندگی هم ‌میتونه خطرناک باشه. می‌تونید برای این موضوع محدودیت بذارید. باز متناسب با سن نوجوون. اینا در هر خانواده‌ای متفاوته، من دیدم که مثلا یه خانواده‌ای به نوجوون پونزده شونزده ساله خودش اجازه میده که راحت یه مسافرت مجردی بره. به صورت یه کل دارم خدمتتون عرض می‌کنم که این‌ها می‌تونه موضوع محدودیت باشه .

 

محدودیت دیگه می‌تونه در مورد میزان ساعت کار با گوشی باشه. تو هر ساعتی نمی‌تونی با گوشیت کار کنی و هر میزان هم که خواستی نمی‌تونی کار کنی. این موضوع رو بگم برای بچه‌های زیر چهارده سال خیلی قابل مدیریته که پدر و مادر خودشون مستقیم مداخله داشته باشن. طبیعتا هم یکم کارتون به جنگ و دعوا و پرخاشگری و داد و بیداد و این‌ها می‌کشونه اما معنیش این نیست که من باید کوتاه بیام. نوجوان سالم برای خواسته‌هاش می‌جنگه، آقا من میخوام مثلا تا دوازده شب بازی کنم شماها چیکار دارین؟ گوشیه خودمه. اون میگه اینطوری ولی من می‌تونم آروم باشم و بهش بگم که می‌فهمم الان چقدر عصبانی و کلافه‌ای و ازت می‌خوام که این محدودیت رو بپذیری و باهاش کنار بیای و گوشی رو بگیرید تا بتونه به این موضوع عادت کنه حالا در کنارش لازمه که شما مدیریت هیجان رو هم به نوجوون‌تون یاد بدید چون ما نمی‌تونیم بگیم که خب من گوشی رو ازت می‌گیرم دیگه توهم هر  جوری شدی، شدی دیگه. اصلا کاری به خشم و عصبانیت و کلافگی و  این‌هاش نداشته باشید. این موضوعی که ما در کارگاه والدین موثر به دقت می‌تونیم در موردش صحبت کنیم چون یه جورایی نیاز به یک آموزش تقریبا بگم قدم به قدم و طولانی داره و اینکه شما هدایت بشید در این زمینه یعنی میرید اجرا می‌کنید اون نکته رو بعد تو کارگاه فرصت دارید که بیاید بازخورد بدید چالشتون چیه، برخورد نوجوان چیه که ما بتونیم در چند تا پرسش و پاسخ به اون بلوغ رفتاری برسیم.

 

موضوع دیگه می‌تونه گیمش باشه، هر چقدر که خواستی نمی‌تونی بازی کنی. حالا اگه مثلا نوجوان شما الان شونزده هفده سالشه و داره هشت ساعت، نه ساعت گیم بازی می‌کنه تقریبا این موضوع از کنترل شما خارجه یعنی ما اول میریم روی رابطه کار می‌کنیم، میریم روی همدلی کار می‌کنیم چون چندین ساله مثلا چهار پنج ساله داره روزی هفت هشت ساعت بازی می‌کنه، ما نمی‌تونیم بلافاصله ازش بگیریم. اما تو سنین پایین‌تر این موضوع کاملا قابل اجراست، قابل مدیریته فقط می‌طلبه که شمای والد قاطع باشید. در پاسخ‌های دیگه ‌هم تو پرسش‌های دیگه هم به این موضوع اشاره کردم. در بیشتر موارد والدین خودشون قاطع نیستن، راحت می‌گیرن، خسته و کلافه میشن، میگن بابا برو دیگه، حالا هر کاری کردی، کردی دیگه. شروع می‌کنم نفرین کردن، شروع می‌کنم  نمی دونم سرزنش کردن. خودم قانع نیستم، نوجوونم خب از این فرصت استفاده می‌کنه دیگه. یه ده دقیقه یه ربع با مامان با بابا می‌جنگم یه ذره اعصاب خوردی داره ولی بعدش دیگه نه ساعت ده ساعت راحتم. این مدلیه که نوجوون داره از والدین غیر جرات‌مند خودش دریافت می‌کنه که ده دقیقه یه ربعی می‌جنگم بعدش دیگه برای خودم راحتم. این موضوع هم ما در کارگاه والدین موثر بررسی می‌کنیم، والدینی که خودشون نمی‌تونن قاطع باشن و رفتار جرات مندی داشته باشن.

 

امیدوارم که مجموعه‌ی این موضوعاتی که خدمتتون گفتم کمک کنه که این نیاز بسیار مهم یعنی محدودیت رو البته که معقول دیگه در نوجوون‌تون برآورده کنید.

 

من سیدمجتبی حسینی‌نیا هستم و در صفحه‌ی اینستاگرام خودمون fanoos421 به مجموعه‌ی سوالات و چالش‌های شما در ارتباط با نوجوون‌تون پاسخ میدم.