می‌خواهم کمی مهربون تر باشم

دکتر مارشال روزنبرگ مؤسس و مدیر بخش آموزشی مرکز “ارتباط بدون خشونت”، معتقد است «محبت به دیگران و پذیرفتن محبت دیگران جزء سرشت ما است.» و این دو سوال را مطرح می کنند که چه چیزی ما را از ذات با محبت‌مان جدا می کند و به سوی رفتارهای خشن می‌کشاند؟ و برعکس، چه چیزی به برخی این توانایی را می‌دهد که حتی در سخت‌ترین شرایط هم با محبت رفتار ‌کنند؟ تا به حال به جواب دو سوال‌ بالا فکر کرده‌اید؟

موقعیت‌هایی پیش آمده که از دست دوست، مادر، پدر، خواهر یا برادر ناراحت، عصبانی یا متعجب شده باشید؟

دوستی فراموش می‌کند بعد از دو هفته فیلم‌های ما را بیاورد.

رفتار ما: این دفعه آخری بود که فیلمی به تو میدم،آدم انقدر فراموشکار!

خواهر بی‌اجازه وارد صفحه تلگرام شخصی ما شده است.

رفتار ما: دیگه حق نداری دست به گوشی من بزنی.

خیلی گرسنه از مدرسه آمده اید و ناهار هنوز حاضر نیست.

رفتار ما: یه دفعه نشد من بیام و ناهار آماده باشه!

در اکثر مواقع نسبت به چنین اتفاقاتی عکس العمل‌هایی داریم که باعث دلخوری و خراب شدن رابطه‌های ما می‌شوند و حتی حاضر به شنیدن حرف‌های طرف مقابل هم نمی‌شویم، در حالی که می‌توانیم کمی مهربان‌تر باشیم تا بعدها از رفتار خودمان پشیمان نشویم.

مارشال روزنبرگ برای اینکه در روابطمان به یک خواست مشترک برسیم و کمتر دچار سوءتفاهم‌ها و دلخوری‌ها شویم و با خود و دیگران مهربان باشیم، یک فرایند چهار مرحله‌ای را پیشنهاد می‌دهد:

ارتباط بدون خشونت NVC (Nonviolent Communication)

• مشاهده: مشاهده دقیق آنچه در یک موقعیت اتفاق می‌افتد. (مشاهده دقیق گفته‌ها، شنیده‌ها و رفتارها)
• احساس: احساس خودمان را از آنچه مشاهده کردیم بیان کنیم. (آیا رنجیده‌ام، عصبانی‌ام، خوشحالم، نگرانم یا…)
• نیازها: احساسی که بیان کرده‌ایم به کدام یک از نیازهای ما مرتبط است.
• دقیقا خواسته و تقاضای خود را بیان کنیم.

نکته: بیان دقیق مشاهدات باید بدون قضاوت و ارزیابی باشد و خیلی ساده بگوییم چه چیز را مشاهده کرده‌ایم. حال آنچه را که مشاهده کردیم دوست داشته باشیم یا نداشته باشیم.

ما در ادامه بیان می‌کنیم که چه طور با ابراز خودمان و دریافت همدلانه از دیگران استفاده از این فرایند را آغاز می‌کنیم.

مثال:

پریسا و مریم قرار بود امروز برای انتخاب و دیدن مدل‌های جدید تبلت‌های سامسونگ سری به بازار موبایل ایران بزنند. نیم ساعت قبل از رفتن، مریم تماس گرفت و قرار را کنسل کرد و پریسا هم که کلی ناراحت شده بود با تندی با مریم صحبت کرد و گوشی را قطع کرد. پریسا از رفتاری که انجام داده بود ناراحت بود.

رفتار پریسا براساس NVC:

آنچه پریسا مشاهده می‌کند کنسل شدن قرار است و احساس ناراحتی می‌کند، چون می‌خواست یک مدل تبلت برای خرید انتخاب کند و تقاضای او هم این است که مریم با دقت بیشتری قرار بگذارد. می توانست این گونه بگوید: “تو امروز نیم ساعت قبل از رفتن قرار رو کنسل کردی و این کارت منو ناراحت کرد. من نیاز داشتم که امروز باهم بریم تبلت بخریم و ازت می خوام که نسبت به قرارهای بعدی متعهد باشی.”

تمرین: